HISTORIA DECYDENTA
Polskie królowe
Autorką książki jest znana popularyzatorka historii. Tym razem skoncentrowała się na polskiej historii politycznej, na władcach naszego kraju. więcej...
Jest to książka o roli „Solidarności” w Łodzi i w województwie łódzkim w latach 1980-1989, czyli kończy się zmianą ustroju w Polsce.
We wstępie autor informuje czytelnika o niezbyt bogatym materiale źródłowym tematu: wymienia monografie i publikacje wszelkiego rodzaju. Sam miał więc spore trudności w zgłębieniu problemu. Przypomina przyczyny wystąpień strajkowych w Polsce, wymienia miejsca, gdzie one wybuchły. W samej Łodzi strajki rozpoczęły się od żądań płacowych; nastrojów tych nie mogła uspokoić rządowa propaganda prasowa.
Autor pisze o potężnym strajku w zakładach komunikacji miejskiej i o jego przywódcach, którzy wyrośli na działaczy ogólnopolskich, potem były strajki w innych zakładach. A autor sporo miejsca poświęca problemowi rejestracji związku zawodowego „Solidarność”, stawiając jako tytuł rozdziału pytanie: Czy „Solidarność” była związkiem zawodowym czy ruchem społecznym?
Pisze też o wielkiej popularności „Solidarności” w Łodzi, przypomina jej rozwiązania organizacyjne i strukturalne, pisze o pozytywnym stosunku do „Solidarności” władz diecezjalnych, o wkładzie łódzkich uczelni wyższych do powstania i działalności nowego związku, o wadze prasy związkowej; pisze też o kolejnych sporach i strajkach ostrzegawczych i okupacyjnych.
Wybory władz „Solidarności” to kolejny temat, a także tzw. marsz głodowy. Autor zwraca uwagę na „zmęczenie” społeczeństwa od II połowy 1981 roku. Wypowiedź członków władz nie tworzyła wątpliwości, że jedną z przyczyn tego była dość ustępliwa polityka władz: powstaje pytanie, czy ludzie czekali na konfrontację?
Profesor Leszek Olejnik pisze o zmianach w składzie łódzkich władz, o ożywieniu działalności łódzkich literatów i, generalnie, środowisk twórczych; pisze o odwołaniu w 1981 roku tradycyjnej manifestacji 1-Majowej i wreszcie pisze kompleksowo o fermencie na wyższych uczelniach w Łodzi, na Uniwersytecie Łódzkim, na Akademii Medycznej i w PSSFTViT, pisze o strajkach studenckich i o porozumieniu ministra Górskiego ze studentami. Ta część książki kończy się wprowadzeniem przez władze stanu wojennego w dniu 13 grudnia 1981 roku, którą autor nazywa bez ogródek „wojną z narodem”.
Akty internowania, akty oporu i represje ze strony władz. Akty oporu zajęły w książce dwa rozdziały, potem omówiono okres po stanie wojennym, nazywając okres ten „złudną normalizacją”. Kolejne zmiany władz łódzkich, rola wojskowych i komentowana do dzisiaj „weryfikacja’, oraz różne ugrupowania „Solidarności” i aktywizacja działalności podziemnej różnych, wymienionych z nazwy, organizacji.
Lata 80-te czyli „dekada zastoju”: omówiono kręgi władzy jak i życie społeczeństwa; również katastrofy. Autor nie pominął wizyty papieża Jana Pawła II w Łodzi i budowy Centrum Zdrowia Matki Polki, budowy osiedli mieszkaniowych, a także oficjalnego i nieoficjalnego życia kulturalnego, w tym bojkotu oficjalnego życia przez artystów.
Sport, a po nim „okrągły stół” i czerwcowe wybory. Te ostatnie elementy zwiastowały nadchodzący przełom czyli zmianę ustroju. Warto przeczytać uwagi końcowe autora, w których profesor Olejnik pisze o znacznym spowolnieniu gospodarczym w omawianym okresie, ale zaprzecza, by to była „dekada zastoju” w Łodzi: budowało się wówczas i kwitło życie kulturalne.
Wartościowa książka. Szkoda, że powstaje obecnie tak niewiele dobrych książek o okresie przełomu systemowego. Książkę tę wspierają interesujące zdjęcia.
Jacek Potocki
Leszek Olejnik, „Dekada Solidarności. Łódź w latach 1980-1989”.
Wydawnictwo „Uniwersytetu Łódzkiego”, Łódź 2020, s. 325.
GÓRY DECYDENTA
Trudny szczyt
Jest to książka o zdobyciu szczytu Nanga Parbat zimą, nową drogą, która wiedzie przez tzw. Żebro Mummery’ego, czyli drogą trudną. Zresztą sama góra jest trudna. więcej...