STEPHEN REEVES

BAE Systems

Podpisanie przez Polskę kontraktu na artylerię samobieżną z Wielką Brytanią było długo omawiane z perspektywy operacyjnej. Niewiele jednak powiedziano na temat korzyści dla Polski w wyniku zawarcia tego kontraktu.

Kontrakt został podpisany w lipcu 1999 roku w obecności premiera Jerzego Buzka, wysokich urzędników Ministerstwa Obrony Narodowej, Sejmowej Komisji Obrony Narodowej, Kancelarii Prezydenta i Ministerstwa Gospodarki, a ze strony brytyjskiej przez ówczesnego ministra obrony George’a Robertsona, od niedawna sekretarza generalnego NATO. Obecność takich osobistości dowodzi znaczenia, jakie rząd przywiązuje do pierwszej umowy wojskowej zawartej po wstąpieniu Polski do NATO.

W ramach umowy, przewidującej pełny transfer technologii do Polski, brytyjska wieża działowa 155 mm AS90 „Chrobry” („Braveheart”) zostanie zintegrowana z podwoziem polskiego projektu „Kalina”. System będzie spełniał wymogi stawiane polskiej artylerii, ponadto wszelka przyszła produkcja wieży AS90 „Chrobry” na rynek krajowy i na eksport, w tym do W. Brytanii, będzie miała miejsce w Polsce – powrócimy jeszcze do tego tematu.

System brytyjski został wybrany po zbadaniu oferty przez komisję ekspertów wojskowych, technicznych, handlowych i przemysłowych. Ponadto, został on wypróbowany w czerwcu ub. roku w oparciu o zestaw badawczy wymogów operacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej. AS90 „Chrobry” spełnił wszystkie standardy, a nawet je przewyższył, zapewniając zasięg 41 km zamiast wymaganych 38 km. Osiągi tej broni nie są niespodzianką, zważywszy, że znajduje się ona od pięciu lata na wyposażeniu armii brytyjskiej, mającej zwyczaj wypróbowywania sprzętu, aż do zniszczenia, przed wprowadzeniem go do użycia. Ważne jest również, że system wieżowy AS90 „Chrobry” był jedynym systemem autonomicznym umożliwiającym integrację z podwoziem „Kalina”. Początkowo systemAS90 „Chrobry” został opracowany jako wolno stojąca wieża, która mogła być integrowana z szerokim zakresem podwozi. Został on zintegrowany i wypróbowany na podwoziu bardzo podobnym do „Kaliny”, dzięki czemu eksperci techniczni – polscy i brytyjscy – są przekonani o tym, że da się je zintegrować.

Polskie wymagania dotyczyły jednak nie tylko osiągów technicznych i operacyjnych. Stopień korzyści dla polskiego przemysłu był kluczowym czynnikiem ogólnej oceny. Najważniejszą ofertę konkurencyjną była oferta niemiecka – przewidująca produkcję jedynie fragmentów stalowej konstrukcji oraz pewnych podsystemów. Ponadto, produkcja spełniałaby tylko polskie standardy i nie byłaby możliwa produkcja sytemu na eksport. Natomiast system brytyjski będzie w 100% wytwarzany w Polsce, a umowa o współpracy przewiduje przyszłą produkcję eksportową. Wszystkie niezbędne narzędzia i osprzęt zostaną dostarczone polskiemu przemysłowi nieodpłatnie.

Ocenia się, że linia produkcyjna AS90 „Chrobry” w Polsce umożliwi stworzenie 1000 miejsc pracy bezpośrednio związanych z programem, co z kolei pozwoli utrzymać dalsze 3000 miejsc pracy na terenach otaczających zakład produkcyjny. To są trwałe miejsca pracy, stworzone przez 100-procentową produkcję w Polsce. Jednakże system ma nie tylko zaspokajać potrzeby rynku krajowego.

Według oceny ekspertów, globalne zapotrzebowanie powinno przekroczyć 1000 systemów w okresie kolejnych 10 lat. Brytyjczycy są przekonani, iż możliwe będzie zaspokojenie znacznej części popytu właśnie przez nich. Oceny dokonane w oparciu o poziom produkcji w Wielkiej Brytanii wskazują, że każde 100 zamówionych systemów i wytworzonych wież odpowiada stworzeniu 600 bezpośrednich miejsc pracy oraz dalszych 1800 na obszarze otaczającym zakłady produkcyjne. Od czasu podpisania umowy w Polską Huta Stalowa Wola i firma brytyjska zanotowały bezprecedensowy wzrost zainteresowania AS900 Braveheart („Chrobry”) i polskim systemem. Źródła wewnątrz firmy twierdzą, iż wiele krajów uważnie przyglądało się polskiemu przetargowi i że opracowują one obecnie własne wymogi, kierując się informacjami i badaniami przeprowadzonymi w Polsce.

Choć tajemnica handlowa nie pozwala nam ujawniać szeregu potencjalnych klientów, możemy podać, że system znajduje się już na tzw. krótkiej liście w Finlandii i że zostanie poddany próbom przez Fińskie Siły Zbrojne w pierwszej połowie 2000 roku. Możemy również ujawnić, że po decyzji podjętej przez Polskę z Brytyjczykami skontaktowało się wielu europejskich i bliskowschodnich klientów.

Polska jest teraz w NATO – dobrze więc, że nasza artyleria produkowana przez Polaków (również na eksport) będzie najlepsza na świecie. Dobrze też, że system znany jako NATO-wski „dwuręczny młot” będzie służył naszym siłom zbrojnym. Król Bolesław Chrobry byłby dumny, wiedząc, że jego imię nosi teraz system dający miejsca pracy, technologię i bezpieczeństwo krajowi należącemu do NATO.

Stephen Reeves, BAE Systems