Zajmował najwyższe stanowiska w republice i na szczeblu centralnym w czasach ZSRR oraz w chwale swych zasług objął funkcję głowy państwa w niepodległym już Azerbejdżanie.

Chiny – niełatwy partner – 2.05

Nie ma wątpliwości, że Polska spóźniła się na pociąg do Chin. Kiedy po zmianach w 1989 r. budowaliśmy nową gospodarkę oraz wchodziliśmy do Europy, inni pomyślnie rozwijali swe relacje gospodarcze z Chinami. Dodatkowym hamulcem w naszych stosunkach z Pekinem był nasz genetyczny mesjanizm: politycy z nowego nadania czyli „jedynie słuszne siły” wskazywały Chińczykom, jaką drogą powinni kroczyć, jak powinni organizować swoje państwo, swój system prawny i demokratyzować się zgodnie z zasadami świata zachodniego. Irytowało to Chińczyków, których tradycja państwowości sięga prawie 5 tysięcy lat: kiedy Lechici zaczynali schodzić z drzew, w Chinach budowano państwa.

Zatem po 1989 r. Polska dla dynamicznie rozwijających się i reformujących się Chin, po okresie bliskiej współpracy w latach PRL, stała się maleńkim punkcikiem gospodarczym i lekko podszczypującym organizmem politycznym. Myśmy się mądrzyli, podczas gdy inni zajmowali dogodne pozycje i okopywali się w Chinach. Nam zostały nisze, wszystko inne już zostało zajęte przez konkurencję. Stąd relacja naszego eksportu do Chin do importu z Chin jest jak 1 do 10.

Ale zdrowy rozsądek w końcu zwyciężył, polityka została odłożona na półkę i powoli polscy inwestorzy stają się aktywni w Chinach. W ciągu ostatnich 5 lat nasze inwestycje w Chinach wzrosły piętnastokrotnie, niestety, z bardzo niskiego poziomu. Politycznie szlak przetarła wizyta prezydenta Bronisława Komorowskiego w Chinach w grudniu 2011 r. i premiera Chin Wen Jiabao w Polsce w kwietniu 2012 r. Efektem był przyjazd 50 chińskich misji gospodarczych do Polski w samym 2012 r.

Co zrobić, by nasz biznes znalazł swoje silne miejsce na rynku chińskim? Udzielenie odpowiedzi na to pytanie było celem konferencji pt. „Czy polski biznes ma szansę odnieść sukces w Chinach?”, zorganizowanej przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych.

Barierą najpoważniejszą jest brak wiedzy i ogólnej, i biznesowej o Chinach. Polscy biznesmeni są przekonani, że przeogromne rozmiary chińskiego rynku same przez się gwarantują odniesienie sukcesu przez każdego. Nic bardziej błędnego. Właśnie ogrom tamtejszego rynku uniemożliwia odniesienie sukcesu w całych Chinach: można swój produkt usadowić w jednej miejscowości, czy w jednej prowincji, nie ma możliwości zapewnić jego obecności na obszarze całych Chin.

Pomijając odrębności językowe (różne dialekty chińskiego), konsumenci w różnych częściach Chin mają zupełnie różne gusty i przyzwyczajenia, które inwestor musi uwzględniać w swoich działaniach. Jedna z polskich firm, która obecnie jest już mocno osadzona na chińskim rynku, zdobywała swą pozycję „metodą prób i błędów” przez niemal trzy lata. Należy liczyć się z tym, że ogrom chińskiego rynku przyciąga konkurencję: liczne i renomowane firmy walczą tam o swoją pozycję. Dzisiaj bogatszy chiński klient jest coraz bardziej wymagający i pod względem jakości oferowanych towarów, jak i cen.

W Chinach jest dość skomplikowany system dystrybucji, przyjęty jest zupełnie inny system negocjacji biznesowych, oparty na konfucjanizmie. Bez znajomości tych dwóch systemów w praktyce nie da się działać. Chińczycy są i elastyczni i pragmatyczni, ale ich działanie jest w pełni możliwe dzięki „guanxi” czyli systemowi przyjacielskich i klanowych powiązań, który trzeba poznać, bo system też kryje w sobie pułapki: skoro rozmawiamy, jak przyjaciele, to niepotrzebna jest żadna umowa na piśmie, a potem żaden sąd. Wszystko rozwiąże się między przyjaciółmi. I tu polski biznesman już sobie nie poradzi.

Bardzo chwalebna inicjatywa PAIiIZ przyciągnęła ponad setkę przedstawicieli polskiego biznesu, zainteresowanych chińskim rynkiem. Niestety, w terenie polscy inwestorzy mogą liczyć na pomoc jedynie dwóch wydziałów promocji handlu i inwestycji, ulokowanych przy Ambasadzie RP w Pekinie i Konsulacie Generalnym RP w Szanghaju. Nie ma takich struktur ani w Konsulacie Generalnym RP w Kantonie, stolicy najbogatszej i najbardziej uprzemysłowionej prowincji Guandong na południu Chin, ani w sercu finansowym Chin – w Konsulacie Generalnym RP w Hongkongu. Co na to MSZ i Ministerstwo Gospodarki?

Jacek Potocki