Po pierwsze, jest świetnie napisany, a po drugie, świadczy o rzadkiej dzisiaj umiejętności autora zachowania należytego dystansu do siebie i do spraw, z którymi miał do czynienia w swoim bogatym życiu. I wojnę światową, Rewolucję Październikową i kilka lat po niej, spędził z rodzicami w Rosji. Ojciec znał osobiście Lenina, pracował dla władzy radzieckiej. Ciekawe, że kiedy rodzina Lipińskich wróciła w 1921 roku do Polski, nikt ojca nie nazywał bolszewickim agentem, ani nie dyskryminował z tego powodu, że był blisko radzieckiej wierchuszki. Tylko można sobie wyobrazić, co by się działo dzisiaj.

Pierwsze dokonania w dziedzinie plastyki Eryk miał już w wieku ośmiu lat: zajął trzecie miejsce w konkursie w Moskwie na plakat, przedstawiający trudne losy Polaków w trzech zaborach.

Potem pełne psikusów lata w polskich szkołach, w Akademii Sztuk Pięknych z jednoczesną pracą dla „Szpilek”. Ze wspomnień przebija atmosfera polityczna ówczesnej Polski, a także fluidy przedwojennych kabaretów i polskiej bohemy: znane nazwiska artystów sceny i palety.

Wojna, działalność w konspiracji, obóz koncentracyjny Auschwitz. Przegląd ludzi dobrych i ludzi złych. Po kilku miesiącach, dzięki staraniom rodziny i przyjaciół, Lipiński został zwolniony z obozu. Na wolności był w kontakcie z warszawskim gettem, pomagał Żydom. Ten fragment książki obfituje w interesujące, nierzadko skrajnie zabawne lub skrajnie tragiczne wspomnienia, m.in. z pobytu w obozie w Pruszkowie po Powstaniu Warszawskim.

Lata powojenne to kariera Lipińskiego w PRL: był nawet konferansjerem w kabarecie oraz w telewizji. W tym czasie też pracował w słynnych „Szpilkach”, był inicjatorem Muzeum Karykatury, uczestniczył w renowacji cmentarzy żydowskich.

Cały rozdział jest poświęcony plastycznym dokonaniom Lipińskiego, inny współpracy artysty z prasą, jeszcze inny jego licznym podróżom za granicę, m.in. jego udziałowi w charakterze korespondenta w słynnym procesie hitlerowskich zbrodniarzy w Norymberdze. Z niezwykłym talentem Lipiński prezentuje w książce znane postacie z polskiego i światowego życia kulturalnego.

Interesujące i znakomicie napisane wspomnienia wielkiego artysty.

Jacek Potocki

Eryk Lipiński „Pamiętniki”, „Iskry”, Warszawa 2016