Established 1999

BIBLIOTEKA DECYDENTA

19 grudzień 2021

W stylu Gombrowicza

Jest to książka ośmieszająca wszystko: zarówno ustrój słusznie miniony jak i wzniosłą rewolucję „Solidarności”.

Taka jest sama idea tej rewolucji, przedstawiona w tej powieści: wolność seksualna. Jak wiadomo, takie hasło nie pojawiło się w ogóle w chwili powstania „Solidarności”. Pojawiły się natomiast hasła polityczne, które zaowocowały w końcu zmianą ustroju i zerwaniem z ZSRR.

Na kartach powieści sukcesywnie pojawiają się postaci, znane wówczas: generał, byli przywódcy partyjni i nowy, niekomunistyczny premier, Tadeusz Mazowiecki. Pojawiają się też hasła, głoszone w ustroju słusznie minionym, które miały utrwalić były ustrój w główkach dziatwy szkolnej, wywodzącej się z rodzin chłopskich i robotniczych, istoty tamtego porządku. Pojawia się postać Przewodnika, nauczyciela i tajnego współpracownika SB, który towarzyszy czytelnikowi do końca powieści. Są uroczystości ku czci wodzów rewolucji, w tym portret tow. Wiesława, a nauczycielka historii i wychowania obywatelskiego unosiła się nad bohaterstwem Armii Czerwonej i czynem PPR-u, a największym pięknem było to, że niczego nie można było zmienić. Czytamy o postaci  Propagatora, a także o dość wyjątkowych kobietach, które są inne, niż większość Polek.

Akcja powieści przenosi się do jednego z dokładnie opisanych zakładów w Żaganiu. Następuje powrót do erotyzmu. I kpiny z haseł, które jeszcze nie tak dawno otaczały naszą rzeczywistość. Wojsko, albo milicja to następne tematy, choć wplecione w buzującą w powieści gombrowiczowską erotykę. Wyjaśnienia, związane z  Przewodnikiem. Wybory, jakiejś organizacji lub partii i stan wojenny, którego Przewodnik stał się zwolennikiem. Czytelnik poznaje zwolennika byłego systemu po wynikach egzaminu na studia. Poznaje też bliżej osobę generała, który jest „superdobrem”.

Ciekawe, że ulubioną lekturą postaci powieści jest „Gazeta Wyborcza”, która dzisiaj jest oceniana raczej mało pozytywnie. Interesujące są odgłosy dość brutalnej interwencji straży marszałkowskiej wobec demonstrantów pod Sejmem. A także rozróżnienie „my” od „ja”, zupełnie jak u Gombrowicza, czy trafny opis naszego kraju po 1989 roku, w ramach nowego ustroju, kiedy to powinna obowiązywać „absolutna etyka”, jeśli etyka nie jest absolutna to nie ma żadnej. Należy zaznaczyć, że główną bohaterka tej powieści jest dziennikarka, zajęta nieustannie przeprowadzaniem wywiadów i pisaniem reportaży, których 60 (w tym reportaży) zostało opublikowanych; stąd listy czytelników do niej.

Na uwagę zasługują też wyciągi ze stenogramów sejmowych oraz osoby posłów i posłanek, a także postać redaktora naczelnego, szefa dziennikarki. A co z ideą założenia w Polsce pisma pornograficznego? Czy z główną ideą Konstytucji 3 Maja, która w sumie miała na Polaków zgubny wpływ? Przez cały czas lektury czytelnikowi towarzyszą utwory znanych i popularnych zespołów muzycznych i dość wyszukane skróty. A jak zinterpretować tytuł? Tą „władzą” może być naród, erotyka czy jeszcze coś…

Książka ośmieszająca rzeczywistość, w stylu Gombrowicza. Stąd mogą być dość szokujące idee i sformułowania. One odnoszą się zarówno do przeszłości jak i teraźniejszości.

                                                                                               Jacek Potocki

Ryszard Jasiński, „Niewidzialna władza”. Wydawnictwo „Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza”, Warszawa 2021, s. 159

W wydaniu nr 241, grudzień 2021, ISSN 2300-6692 również

  1. WIERSZOWNIA DECYDENTA

    Oksymorony
  2. HISTORIA DECYDENTA

    W okupowanej Francji
  3. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    W stylu Gombrowicza
  4. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Funkcjonariusz odsłania
  5. LEKTURY DECYDENTA

    Ludzie ludziom zgotowali piekło
  6. DEPRESJA WYCZYTYWACZA

    Znikające książki
  7. WIATR OD MORZA

    Siostry i Bracia Polacy!
  8. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Ptaki
  9. LEKTURY DECYDENTA

    Zegarmistrz i bohater
  10. CO SIĘ W GŁOWIE MIEŚCI

    Menda waleczna i "pryncypialna"
  11. SMAKI DECYDENTA

    Przydrożne niespodzianki
  12. CZYTADŁA DECYDENTA

    Nic nie jest pewne
  13. WIATR OD MORZA

    Hybrydowość
  14. BIBLIOTEKA DECYDENTA

    Ukochany kraj...