Rozpoczyna się ona od incydentu pobicia pisarza w 1927 roku przez grupę oficerów z powodu, jak usłyszał od nich, „pisania o Marszałku”, oczywiście, krytycznie. Autor opisuje podobne przypadki pobicia innych dziennikarzy, którzy na  łamach swoich gazet pisali zarówno o Marszałku Piłsudskim jak i o zamachu majowym. Sprawcy pobicia byli znani, ale nie zostali schwytani, ani skazani.

Autor przyznaje, że niewiele wiadomo opinii publicznej o wczesnych latach życia pisarza, choć stara się podać czytelnikowi jak najwięcej informacji o zainteresowaniach przyszłego pisarza i jego talentach. Czytanie książek i generalnie dobra edukacja zaowocowały potem umiejętnością bardzo swobodnego pisania. Pisarz chodził najpierw do gimnazjum w Wilnie, tam należał do tajnych polskich organizacji patriotycznych. W czasie I wojny światowej Dołęga-Mostowicz walczył w pułku braci Dąbrowskich; walczył różnie i chwalebnie, i wraz z innymi grabił i palił wsie, które nie chciały wydać wojsku żywności. Pisarz został ranny, ale o swych walkach wspominał niewiele. Zakończył je w stopniu starszego ułana i zamieszkał z rodziną w małym domu, w Głębokim.

W Warszawie znalazł się prawdopodobnie pod koniec lata 1922 roku. Imał się zajęć fizycznych, głównie przy wyładunku towarów ze statków na Wiśle, nocował w przytułkach dla bezdomnych. Po raz drugi pojawił się w Warszawie w końcu roku 1923. Wiele pomocy okazał mu, jak zwykle, wuj Zygmunt Rytel. Pisarz najpierw był zecerem, a potem stał się  felietonistą „Rzeczypospolitej”; do gazety przyciągnął wielu czytelników, a pisał interesująco i swobodnie na różne tematy: pisał recenzje teatralne i filmowe, reportaże z życia stolicy, jako C.hr.Zan czyli „Chrzan”, pisał również krytyczne felietony na tematy polityczne. Pobicie przez piłsudczyków przyczyniło się do wzrostu sławy pisarza: był rozpoznawany na ulicy. Niestety, porzucił po tym wydarzeniu pisanie felietonów, a zabrał się za pisanie powieści.

Autor książki wymienia ich tytuły i przytacza obszerne cytaty; najsłynniejsza z nich, to „Kariera Nikodema Dyzmy”. Potem są inne: m.in. „Znachor”, „Prokurator Alicja Horn”, „Profesor Wilczur”, „Dr Murek” czy „Pamiętnik pani Hanki”.

Tadeusz Dołęga- Mostowicz staje się bardzo bogatym człowiekiem: najpierw pisze powieści, zamieszczone w odcinkach w gazetach, potem publikuje je jako druki zwarte, niekiedy nawet w wydaniach droższych. Zabiera się za pisanie scenariuszy filmowych, ale z tym ma pewne trudności. Jak zaznaczono, jest bogaty, ale przez cały czas wspiera  finansowo ojca, który powoli traci wzrok. Pisarz zmienia gazety, które się o niego dosłownie biją i go podkupują.

Na uwagę czytelnika zasługują sprawy sercowe pisarza, plany ożenku z panną Piwnicką, a także różne informacje o jego śmierci. Tadeusz Dołęga-Mostowicz nigdy się nie ożenił. Natomiast różnie się mówi o jego śmierci na moście w Kutach, w drodze do Rumunii: że zginął z rąk nacjonalistów ukraińskich, albo że zastrzelony został przez załogę radzieckiego czołgu.

Książka przybliża postać najpopularniejszego pisarza przedwojennego, zawiera fragmenty jego poczytnych powieści, a także zdjęcia z rodzinnego archiwum.

Jacek Potocki

Jarosław Górski. „Parweniusz z rodowodem. Biografia Tadeusza Dołęgi-Mostowicza”. Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 2021, s.446